Κάστ�ο Καλ�βας - Ιωνικό

Το Φρο�ριο βρίσκεται στην κορυφή του υψώματος Καλές (Κάστρο) σε υψόμετρο 627 μ., 4 χλμ. ΝΑ του εγκαταλειμμένου χωριο� Καλ�βα. Η θέση του είναι στρατηγική γιατί από αυτό ελέγχεται μεγάλο μέρος της κοιλάδας του Νέστου. Υπάρχει επίσης οπτική επαφή με άλλα φρο�ρια της παρανέστιας περιοχής. Κατασκευάστηκε από τον Φίλιππο Β΄της Μακεδονίας γ�ρω στο 340 π.Χ. στη θέση προϋπάρχουσας θρακικής εγκατάστασης της Πρώιμης Εποχής Σιδήρου (9ος-8ος αι.π.Χ.). Χρησιμοποιήθηκε από τον Φίλιππο Ε΄, τον Περσέα, τους Ρωμαίους και τον Ιουστινιανό. Ο περίβολός του έχει σχήμα ακανόνιστου τραπεζίου με περίμετρο 245μ. και μέγιστο σωζόμενο �ψος 3,50μ. Προστατευόταν με κυκλικο�ς και τετράπλευρους π�ργους από τους οποίους έχουν αποκαλυφθεί έξι, δ�ο τετράπλευροι και τέσσερις κυκλικοί. Αποκαλ�φθηκαν επίσης π�λες. Η κυρίως είσοδος του φρουρίου είναι η λεγόμενη " Π�λη του Πριάπου" - ονομασία που προέρχεται από το αποτροπαϊκό ανάγλυφο του θεο� που βρέθηκε κοντά της και κοσμο�σε τον θολίτη λίθο από το τόξο του υπέρθυρου. Η π�λη αυτή οδηγο�σε σε μία εσωτερική αυλή, όπου υπήρχαν δ�ο δίδυμες π�λες από τις οποίες κατευθυνόταν κανείς σε διαφορετικά τμήματα του φρουρίου. Στο κατώφλι της δυτικής (αριστερής για τον εισερχόμενο) υπάρχουν χαραγμένα πέλματα ποδιών που έχουν μαγική και αποτροπαϊκή σημασία. Στον τοίχο της ανατολικής υπάρχει τετράπλευρη κόγχη για το λατρευτικό αγαλμάτιο κάποιου θεο�, προστάτη των πυλών. Ο χώρος αυτός σήμερα δεν είναι ενιαίος, διότι πάνω από την π�λη του Πριάπου έχει χτιστεί ο περίβολος του 2ου αι. μ.Χ. Μία ακόμα π�λη βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του περιβόλου. Η σημαντικότερη κατασκευή του φρουρίου είναι μία δεξαμενή, που αποτελεί μεγάλο τεχνικό έργο της αρχαίας μηχανικής και υδραυλικής. Έχει σχήμα μελισσοκάλαθου, βάθος 12μ. και μέγιστη διάμετρο 8μ. Είναι κατασκευασμένη με λαξευτο�ς γωνιόλιθους επενδυμένους με ισχυρό υδραυλικό κονίαμα. Στο φρο�ριο έχουν εντοπιστεί έξι φάσεις από τις οποίες σημαντικότερες είναι δ�ο: 1) του 4ου αι. π.Χ. με κ�ριο χαρακτηριστικό το ακανόνιστο τραπεζιόσχημο σ�στημα τοιχοδομίας και β) του 2ου αι.μ.Χ., στην οποία χρησιμοποιείται υλικό της α΄φάσης, αργές πέτρες και ασβεστοκονίαμα. Το φρο�ριο ανακαλ�φθηκε από τον Δ. Τριαντάφυλλο το 1973 κατά τη διάρκεια περιοδείας στην ορεινή Ροδόπη, για εντοπισμό αρχαιοτήτων. Ανασκάφτηκε από τον ίδιο, τα χρόνια 1975-1992. Ακολο�θησαν εργασίες διαμόρφωσης (1993-1998), περίφραξης κτλ. που θα ολοκληρωθο�ν με ολοκληρωμένο πρόγραμμα αξιοποίησης του χώρου το οποίο άρχισε να υλοποιείται το 2002 υπό την εποπτεία του ανασκαφέα. Ο χώρος είναι επισκέψιμος.