Ιε�ά Μονή Παναγίας Α�χαγγελιωτίσσης

Βορειοανατολικά της Ξάνθης, στις παρυφές του ορεινο� όγκου της Ροδόπης σε εξαιρετικά θαυμάσια θέση, με θέα προς τον κάμπο της Ξάνθης, πάνω ακριβώς από την συνοικία Σαμακώβ, βρίσκεται το τρίτο μοναστήρι της Ξάνθης, η Παναγία η Αρχαγγελιώτισσα.Το μοναστήρι αυτό καθ" όλη την διάρκεια του χρόνου και μάλιστα στη δεκαπεντα�γουστο - αν και το καθολικό του είναι αφιερωμένο στα Εισόδια της θεοτόκου - γίνεται τ�πος πανθρακικο� προσκυνήματος. Σαν κτίσμα το μοναστήρι αυτό όπως είναι σήμερα κτίσθηκε το 1841 επί της εποχής του αειμνήστου μητροπολίτου Ξάνθης Ευγενίου.Αλλά το�το προϋπήρχε στην ίδια θέση πολλές εκατοντάδες χρόνια νωρίτερα και καταστράφηκε από δ�ο φοβερο�ς σεισμο�ς που έπληξαν το μοναστήρι και την πόλη το 1829.Αλλά την έλλειψη των πληροφοριών από επιγραφές ή άλλες πηγές έρχονται να φωτίσουν κάπως ορισμένες σημειώσεις και ενθυμήσεις που καταχωρήθηκαν κατά καιρο�ς σε διάφορα εκκλησιαστικά βιβλία από τους μοναχο�ς του.Από αυτο�ς λοιπόν τους κώδικες και τα εκκλησιαστικά βιβλία πληροφορο�μαστε ότι το μοναστήρι υπήρχε και έφερε το ίδιο όνομα ακόμα και κατά το 1559, Έτσι σε ένα κώδικα υπήρχε η ενθ�μηση : "Το παρόν μηνιαίο εστίν της υπεραγίας Θεοτόκου της κεκλημένης Αρχαγγελιότισσας, άνωθεν της πόλεως Ξάνθης".Από που ακριβώς πήρε το όνομα το μοναστήρι είναι άγνωστο. Κατά μια εκδοχή το πήρε από την μικρή θαυματουργή εικόνα του 16ου αιώνα πο� παριστάνει την Θεοτόκο να παραστέκεται από τους αρχαγγέλους Γαβριήλ και Μιχαήλ και η οποία έχει την επιγραφή : Αρχαγγελιώτισσα.