Το νησί της Σαμοθράκης αποτέλεσε σημαντικÏŒ θρησκευτικÏŒ κέντρο ÏŒλου του Αρχαίου ΚÏŒσμου της Μεσογείου χάρη στη φήμη του Ιερο� των Μεγάλων ΘεÏŽν και το ΜυστηριακÏŒ χαρακτήρα της λατρείας τους. Οι Μεγάλοι θεοί ονομάζονται Κάβειροι ενÏŽ το ιερÏŒ τους σÏŽζεται στην αρχαία πÏŒλη στη θέση «ΠαλαιÏŒπολη», στα βÏŒρεια του νησιο�. Οι Κάβειροι ήταν θεÏŒτητες της ελληνικής μυθολογίας προερχÏŒμενοι απÏŒ πρωτοελληνική πελασγική θρησκεία. Λέγονταν επίσης και «Μεγάλοι θεοί». Οι θεοί αυτοί ήταν τέσσερις ή κατ΄ άλλους τρεις και ταυτίσθηκαν άλλοτε με τον Δία, την Αθηνά, την Δήμητρα και άλλοτε με τον Ήφαιστο ως «ΑξιÏŒκερσος», την Δήμητρα ως «Αξίερος» την ΠερσεφÏŒνη ως «ΑξιÏŒκερσα» και τον Ερμή ως «Καδμίλος» ή «Κασμίλος».Άλλοτε παρουσιάζονταν ως γιοι και κÏŒρες του Δία, άλλοτε του Ηφαίστου εκ της Καβείρας κλπ. Κ�ριο χαρακτηριστικÏŒ ÏŒμως των Θεοτήτων αυτÏŽν ήταν ÏŒτι λατρε�ονταν δια μυστηρίων, δηλαδή κατÏŒπιν μ�ησης, στις οποίες δεν έλειπε ποτέ η Δήμητρα και ÏŒτι δεν τους προσφωνο�σαν με τα ονÏŒματά τους αλλά απλÏŽς ως θεο�ς (μεγάλους, δυνατο�ς και ισχυρο�ς). Δεν θα πρέπει να φανεί παράδοξο ÏŒτι η χριστιανική προσφÏŽνηση του Θεο� ως «Î†γιος ο ΘεÏŒς, άγιος ισχυρÏŒς, άγιος αθάνατος ..κλπ» πολ� πιθανÏŒν να προέρχεται απÏŒ τη προσφÏŽνηση των Καβείρων. Εστία της λατρείας αυτÏŽν ήταν κυρίως η Σαμοθράκη, νησιά του βορείου Αιγαίου (Ίμβρος, Λήμνος και Θάσος) και οι Θρακικές και Μακεδονικές ακτές. ΑργÏŒτερα ιερά των Καβείρων βρίσκονται και στη κυρίως Ελλάδα ÏŒπως στη Βοιωτία παρÏŒτι απÏŒ τους Έλληνες ποιητές πρÏŽτος τους αναφέρει ο Πίνδαρος που «μυημένοι» στα μυστήριά τους φέρονται οι περισσÏŒτεροι ήρωες του Τρωικο� Πολέμου αλλά και αργÏŒτερα στους ιστορικο�ς χρÏŒνους οι Βασιλικές οικογένειες της Μακεδονίας. Σ�μφωνα με την παράδοση πατέρας τους ήταν ο Ήφαιστος και μητέρα τους η Κάβειρα. ΕκτÏŒς απÏŒ θεÏŒτητες της φωτιάς θεωρο�νταν και υπÏŒγειοι δαίμονες, επειδή ενεργο�σαν απο τα βάθη της γής ως /Μεσίτες/ θεοί. ΟνÏŒματα των Καβείρων που σÏŽθηκαν: ΑξιÏŒκερσος, Αξίερος, ΑξιÏŒκερσα και Καδμίλος ή Κάδμιλος ή Κασμίλος. Σήμερα, τους καλοκαιρινο�ς μήνες, προς τιμήν των αρχαίων γνωστÏŽν δρÏŽμενων, ο Δήμος Σαμοθράκης διοργανÏŽνει πολλές πολιτιστικές εκδηλÏŽσεις και επιστημονικές διοργανÏŽσεις