Κάστ�ο στο Π�θιο

Το κάστρο του Πυθίου ή Εμπ�θιον κατά τους βυζαντινο�ς συγγραφείς είναι κτισμένο σε ένα χαμηλό γήλοφο που αποτελεί την τελική απόληξη της γ�ρω ορεινής ζώνης προς την επίπεδη παραποτάμια πεδιάδα του Έβρου ποταμο�. Βρίσκεται στις παρυφές του σ�γχρονου οικισμο� Πυθίου σε απόσταση 15 χλμ. βόρεια από το Διδυμότειχο. 
Σ�μφωνα με τον ιστορικό Νικηφόρο Γρηγορά ιδρ�θηκε από τον Ιωάννη ΣΤ' Καντακουζηνό (1341-1355) με σκοπό να αποτελέσει το προσωπικό του καταφ�γιο στις επιχειρήσεις που διεξήγαγε κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου που ξέσπασε ανάμεσα σ΄αυτόν και τον νόμιμο διάδοχο. Η ίδρυση του τοποθετείται στα 1330-1340. Δεν γνώρισε όμως μεγάλη διάρκεια. Ήταν από τα πρώτα κάστρα που υπέκυψαν στις επιχειρήσεις των Οθωμανών Το�ρκων κατά την προέλασή τους προς τη Θράκη. Μετά τον παροπλισμό του αναπτ�χθηκε γ�ρω ένας οικισμός, γνωστός με το όνομα Καλελί Μπουργκάζ, ο οποίος βρισκόταν σε παρακλάδι του δρόμου από την Αδριανο�πολη προς το Διδυμότειχο. Κατά τους χρόνους της επανάστασης το χωριό έγινε γνωστό διότι εδώ ετάφη ο πατριάρχης Κ�ριλλος ΣΤ΄, ο οποίος απαγχονίστηκε στην Αδριανο�πολη το 1821. 
Το όλο συγκρότημα αποτελο�νταν από δ�ο περιβόλους, έναν εξωτερικό και έναν εσωτερικό. Ο εξωτερικός, από τον οποίο σήμερα σώζονται ελάχιστα τμήματα ανάμεσα στα σπίτια του οικισμο�, απλωνόταν σ΄ όλη την έκταση του λόφου. Ο εσωτερικός καταλαμβάνει το άκρο του λόφου και τμήμα του έχει καταστραφεί από την λάξευση του λόφου για τη διέλευση της σιδηροδρομικής γραμμής που διέρχεται ακριβώς στη βάση του. Οι δυο περίβολοι ενισχ�ονταν με π�ργους στις τρεις γωνίες, ενώ στα σημεία ένωσης των δ�ο περιβόλων υψώνονται οι δ�ο σωζόμενοι π�ργοι με την είσοδο προς τον εσωτερικό περίβολο ανάμεσά τους. Ο μεγάλος κεντρικός π�ργος είναι σχεδόν τετράγωνος στην κάτοψη με μήκος πλευράς 15 μ. Είναι τριώροφος και χρησίμευε ως κατοικία. Κάθε όροφος έχει τέσσερις χώρους που καλ�πτονται με θόλους που στηρίζονται σε πλίνθινα τόξα τα οποία ξεκινο�ν από κεντρικό πεσσό και καταλήγουν στους εξωτερικο�ς τοίχους. Η είσοδος βρίσκεται στην ανατολική πλευρά. Στην ίδια πλευρά βρίσκεται και η διαμορφωμένη μέσα στο πάχος των τοίχων κτιστή κλίμακα που οδηγεί στους ορόφους και το δώμα του π�ργου. Στη σωζόμενη απόληξη του π�ργου διαμορφώνονται ισχυροί πρόβολοι που στήριζαν τον εξώστη ενός διευρυμένου ορόφου, ίσως και δ�ο, οι οποίοι περιλαμβάνονταν στον αρχικό σχεδιασμό, αλλά δεν είναι σίγουρο ότι κατασκευάστηκαν. Οι πρόβολοι αυτοί αποτελο�ν καινοτομία της φρουριακής αρχιτεκτονικής στα χρόνια των Παλαιολόγων. Ο δε�τερος π�ργος εδράζεται σε χαμηλότερο επίπεδο, αλλά σώζεται σε μεγαλ�τερο �ψος. Είναι και αυτός σχεδόν τετράγωνος, αλλά μικρότερος με διαστάσεις 7,40 Χ 7,30 μ. και σώζεται σε �ψος 20 μ. Αποτελείται από τέσσερις ορόφους που στεγάζονται με σφαιρικο�ς θόλους. Ο κάθε όροφος είναι ανεξάρτητος. Ο δε�τερος όροφος είναι προσιτός από τον περίδρομο του τείχους. Η πρόσβαση στον τρίτο όροφο είναι δυνατή μέσω εσωτερικο� διαδρόμου πάνω από την ενδιάμεση τοξωτή π�λη, ενώ στον τέταρτο όροφο από τον μεγάλο π�ργο μέσω του περιδρόμου. 
Το φρο�ριο του Πυθίου, αν και δεν σώζει παρά μέρος μόνο του αρχικο� του μεγέθους, εντυπωσιάζει τον επισκέπτη με τη μεγαλοπρέπεια, τη δ�ναμη και το ανάστημα των κτιριακών του όγκων. Κατατάσσεται στα πρωτοπόρα έργα της φρουριακής βυζαντινής αρχιτεκτονικής. Δεν είναι μόνο ένα απλό στρατιωτικό αμυντικό έργο αλλά και μια μνημειώδης εγκατάσταση αυτοκράτορα.