Ποτάμια ()

Ο ποταμÏŒς Νέστος είναι ένας απÏŒ τους σημαντικÏŒτερους ποταμο�ς της Ελλάδας, με μεγάλη οικονομική και οικολογική σημασία. Πηγάζει απÏŒ το ÏŒρος Ρίλα (2.716μ.), στη νÏŒτια Βουλγαρία, μεταξ� των οροσειρÏŽν Αίμου και ΡοδÏŒπης. Το συνολικÏŒ του μήκος είναι 234χλμ., απÏŒ τα οποία τα 140χλμ. βρίσκονται στο ελληνικÏŒ έδαφος. Εισέρχεται στην Ελλάδα απÏŒ το βÏŒρειο-κεντρικÏŒ τμήμα του νομο� Δράμας ανάμεσα στους ορεινο�ς ÏŒγκους της δυτικής ΡοδÏŒπης, του ÏŒρους Φαλακρο� και του ÏŒρους Λεκάνη. Στη συνέχεια, αποτελεί το φυσικÏŒ ÏŒριο ανάμεσα σε Μακεδονία και Θράκη και εκβάλλει απέναντι απÏŒ τη Θάσο, σχηματίζοντας το Δέλτα του Νέστου. Πολλοί είναι οι παραπÏŒταμοι και τα ρέματα που συλλέγουν τα νερά στο έδαφος του νομο� και χ�νονται στο Νέστο. ΑπÏŒ την οροσειρά της δυτικής ΡοδÏŒπης και τα δυτικά χ�νονται ο Δεσπάτης, ο Μουσδέλης, το μεγάλο Ρέμα, το ΔιαβολÏŒρεμα και το ΑρκουδÏŒρεμα. Οι υδάτινοι αυτοί ÏŒγκοι χρησιμοποιο�νται για την άρδευση, την παραγωγή ενέργειας (φράγματα Τεμένους, ΠλατανÏŒβρυσης, Θησαυρο�) και την τουριστική αξιοποίηση της περιοχής. Τα πρανή του ποταμο� Νέστου και των λιμνÏŽν του καλ�πτονται κυρίως με δρυοδάση, ενÏŽ η παρÏŒχθια βλάστηση των λιμνÏŽν και των ρεμάτων αποτελείται απÏŒ περισσÏŒτερο υδροχαρή φυτά. ΕκτÏŒς απÏŒ τις δρ�ες, τα είδη που συνθέτουν την παραλίμνια βλάστηση είναι: γα�ρος, οστρυά, φράξος, ιτιές, φιλ�ρα ή φλαμουριά, σφενδάμι, σκλήθρο, αγράμπελη, κρανιά, λεπτοκαρυά, κισσÏŒς, κέδρος, παλιο�ρι πλατάνι, λε�κη, τσαπουρνιά, ακακία, αγριοτριανταφυλλιές, βάτος, κουφοξυλιά, σορβιά κ.ά. Η ποÏŽδης βλάστηση περιλαμβάνει κοινά αγριολο�λουδα των δρυδασÏŽν, αλλά και υδροχαρή, ÏŒπως: μαργαρίτα, καμπανο�λα, σαξιφράγα, δακτυλίδα, γαλατσίδες, αγριοφράουλα, γεράνι, λυχνίς, αγριοπανσές, αγγελική, αψιθιά, βραχυπÏŒδιο, πεντάνευρο, πÏŒα, πολυκÏŒμπι, ρανο�γκουλο, πικροράδικο κ.ά. Η πανίδα στην παραλίμνια περιοχή περιλαμβάνει κυρίως τη βίδρα, αλλά και τα ζÏŽα που μετακινο�νται σε ÏŒλη την ευρ�τερη περιοχή, ÏŒπως: λ�κος, αλεπο�, αγριÏŒγατος, ζαρκάδι, σκαντζÏŒχοιρος, νυφίτσα, αγριογο�ρουνο. Επίσης, στην έκταση των λιμνÏŽν συναντÏŽνται αμφίβια, ÏŒπως σαλαμάνδρα, βάτραχοι, καθÏŽς και ερπετά ÏŒπως: νεροφίδα, οχιά, σα�ρες, χελÏŽνες κ.ά. Η ιχθυοπανίδα των λιμνÏŽν είναι πλο�σια σε ποσÏŒτητες και περιλαμβάνει κέφαλους (Leuciscus cefalus, Otthrias brandti), μπριάνες (Barbus meridionalis, B. plebejus), σ�ρτες (Chondrostoma varbarensis), ενÏŽ στα ρέματα υπάρχουν οι πέστροφες (Salmo trutta macrostigma, S. trutta fario). (www.agrotravel.gr) Η κοιλάδα του ποταμο� Νέστου είναι κλειδωμένη μεταξ� των βουνÏŽν Ρίλα, Πίριν και ΡοδÏŒπη. Η συγκεκριμένη θέση δίνει στην περιοχή τεράστια ομορφιά αφο� συνδυάζονται τα μεγαλÏŒπρεπα βουνά με την ε�φορη κοιλάδα την οποία κυλά ένας απÏŒ τους ομορφÏŒτερους ποταμο�ς των Βαλκανίων ο Νέστος.Η περιοχή αποτελεί έναν παράδεισο για τους τουρίστες τÏŒσο το καλοκαίρι, αφο� οι φυσικές ομορφιές, αλλά και τα αξιοθέατα γενικÏŒτερα αναδεικν�ονται σε ÏŒλη τους τη μεγαλοπρέπεια ÏŒσο και το χειμÏŽνα οπÏŒτε και τους δίνεται η ευκαιρία να απολα�σουν το άθλημα του σκι σε πίστες με διεθνείς προδιαγραφές, ÏŒπου αρκετά συχνά διοργανÏŽνονται αγÏŽνες με συμμετοχή αθλητÏŽν απÏŒ ÏŒλον τον κÏŒσμο. Ένα καλά οργανωμένο σ�στημα, το οποίο αποτελεί μέρος μιας καλά μελετημένης τουριστικής υποδομής, αλλά και η φιλική εξυπηρέτηση, πάντα με χαμÏŒγελο, δίνει τη δυνατÏŒτητα σε ÏŒλους να απολα�σουν τις χαρές της φ�σης, τα αξιοθέατα, το υπέροχο κλίμα και τα χιονοσκεπή ψηλά βουνά. (NESTOS – MESTA 001).

Το Κέντρο ΠληροφÏŒρησης για το Δέλτα του Έβρου, βρίσκεται λίγο πριν το χωρίο Λουτρά. Εκεί μπορείτε να ενημερωθείτε σχετικά με το Δέλτα και να περιηγηθείτε στη λιμνοθάλασσα Δράνα με βάρκες (πλάβες). Η περιήγηση διαρκεί περίπου 1,5 ÏŽρα.

O ποταμÏŒς Εβρος, φυσικÏŒ σ�νορο μεταξ� Ελλάδας με τη Βουλγαρία και τη Τουρκία, έχει συνολικÏŒ μήκος 530χμ. εκ των οποίων τα 230χμ. ανήκουν στην Ελλάδα. Δε�τερος μεγαλ�τερος ποταμÏŒς στα Βαλκάνια μετά το Δο�ναβη, ο Εβρος πηγάζει απÏŒ την οροσειρά Ρίλα στη Βουλγαρία και εκβάλλει στο ΘρακικÏŒ πέλαγος, αρδε�οντας καθ" οδÏŒν ολÏŒκληρη την πεδιάδα του ομÏŽνυμου νομο�. Ο Εβρος χαρακτηρίζεται απÏŒ αξιÏŒλογη ιχθυοπανίδα και παραποτάμιες συστάδες μεγάλης οικολογικής αξίας, ενÏŽ η γειτνίαση του υδάτινου συστήματος του ποταμο� με τον ορεινÏŒ ÏŒγκο της ΡοδÏŒπης δημιο�ργησε μεγάλη ποικιλία βιοτÏŒπων με πλο�σια πανίδα και χλωρίδα. Η πλοήγησή του απÏŒ μικρά σκάφη είναι δυνατή μέχρι το �ψος της Αδριανο�πολης. ΠαραπÏŒταμοι του Εβρου στην Ελλάδα είναι ο ποταμÏŒς Αρδας, ο οποίος διασχίζει την περιοχή ΤριγÏŽνου στα βÏŒρεια του νομο�, ο ΕρυθροπÏŒταμος, που περνά μέσα απÏŒ τη λοφÏŽδη και την πεδινή περιοχή των Μεταξάδων-Παλουριο� και διασχίζει την πÏŒλη του ΔιδυμÏŒτειχου, ÏŒπως επίσης το ΔιαβολÏŒρεμα, ο ΚαμηλοπÏŒταμος και το Μεγάλο Ρέμα. Ο ποταμÏŒς χαρακτηρίζεται απÏŒ το μεγάλο ÏŒγκο των νερÏŽν του και των φερτÏŽν υλÏŽν που μεταφέρει προς τις εκβολές του. Οι οικÏŒτοποι της περιοχής παρουσιάζουν εξαιρετικÏŒ ενδιαφέρον, ÏŒπως και η χλωρίδα με 350 καταγεγραμμένα φυτικά είδη. Οι 4 λιμνοθάλασσες και οι αλατο�χες στέπες που υπάρχουν στο δέλτα το Έβρου είναι οικÏŒτοποι προτεραιÏŒτητας σε ευρωπαÏŠκÏŒ επίπεδο. Η περιοχή χαρακτηρίζεται απÏŒ την παρουσία 6 σημαντικÏŽν φυτικÏŽν ειδÏŽν. Μεταξ� αυτÏŽν το νεροκάστανο (Trapa natans) περιλαμβάνεται στους καταλÏŒγους του ΠαγκÏŒσμιου Κέντρου Παρακολο�θησης και Διατήρησης της Φ�σης (WCMC) και του ΕυρωπαÏŠκο� Ερυθρο� ΚαταλÏŒγου των Παγκοσμίων Απειλο�μενων ΖÏŽων και ΦυτÏŽν (European Red List Data of Globally Threatened Animals and Plants, ένα είδος (Iris spuria ssp. ochroleuca) προστατε�εται απÏŒ ΠροεδρικÏŒ Διάταγμα 67 (ΦΕΚ 23/Α/1981), 3 είδη (Cenchrus incertus, Heliotropium curassavicum, Leymus racemosus ssp. sabulosus) είναι σπάνια στην Ελλάδα και η περιοχή της Β. Ελλάδας αποτελεί το ακραίο ÏŒριο εξάπλωσής τους και ένα είδος (ο θαλάσσιος κρίνος - Pancratium maritimum) απειλείται απÏŒ τις ανθρÏŽπινες δραστηριÏŒτητες στην ακτή.

Ο ποταμÏŒς Νέστος εμφανίζει δ�ο περιοχές οι οποίες προστατε�ονται απÏŒ Διεθνείς συνθήκες. Η πρÏŽτη αφορά στο βÏŒρειο τμήμα του ποταμο� γνωστÏŒ ως «Στενά του Νέστου» και η δε�τερη στο Δέλτα του ποταμο� και τις λιμνοθάλασσες της Κεραμωτής. Στα Στενά του Νέστου ο επισκέπτης βλέπει ένα εντυπωσιακÏŒ τοπίο το οποίο συνθέτει το αισθητικÏŒ δάσος, οι απÏŒκρημνες βραχÏŽδεις πλαγιές και οι εντυπωσιακοί γεωλογικοί σχηματισμοί μέσα απÏŒ τους οποίους κυλά ο ποταμÏŒς σχηματίζοντας το μοναδικÏŒ για την Ελλάδα φαινÏŒμενο των μαιάνδρων. Η παρατήρηση των σπάνιων πουλιÏŽν της περιοχής, η πεζοπορία σε ένα πανέμορφο τοπίο απÏŒ τα διαμορφωμένα μονοπάτια, το κανÏŒ – καγιάκ και το ράφτινγκ είναι δραστηριÏŒτητες που ο επισκέπτης μπορεί να απολα�σει. Το Δέλτα του ποταμο� Νέστου είναι σταθμÏŒς μεταναστευτικÏŽν πουλιÏŽν, βιÏŒτοπος πλο�σιας πανίδας πτηνÏŽν, πολλά απÏŒ τα οποία είναι σπάνια και άλλα μοναδικά της περιοχής αυτής που αποτελεί και τον τÏŒπο διαμονής τους (π.χ. κολχικÏŒς φασιανÏŒς). Πολ� πλο�σια είναι επίσης και η πανίδα των θηλαστικÏŽν, των ερπετÏŽν, των εντÏŒμων καθÏŽς και η ιχθυοπανίδα. Στο παρελθÏŒν, η περιοχή καλυπτÏŒταν απÏŒ το μεγαλ�τερο υδροχαρές δάσος της Ελλάδας, γνωστÏŒ ως «Μεγάλο Δάσος» ή «Κοτζά Ορμάν». Το δάσος αυτÏŒ ÏŒφειλε την �παρξη του στην περιοδική κατάκλυση της περιοχής απÏŒ τα πλημμυρικά νερά του ποταμο�. Απομεινάρια του δάσους αυτο� υπάρχουν ακÏŒμη και σήμερα και αποτελο�ν το Παραποτάμιο Δάσος του Νέστου. Στην περιοχή υπάρχουν διαδρομές κατάλληλες για πεζοπορία, για ποδήλατο, για παρατήρηση πουλιÏŽν, για οχήματα 4x4 καθÏŽς επίσης περιβαλλοντικÏŒ πάρκο και υποδομές αναψυχής.

 

O ποταμÏŒς ΚÏŒσυνθος ή αλλιÏŽς το το «Τσάγι» ρέει αποκλειστικά μέσα στα ÏŒρια του ελληνικο� εδάφους. Πηγάζει απÏŒ τις κορυφές τις Κο�λας (κεντρική ΡοδÏŒπη) διασχίζει τα ΠομακοχÏŽρια, περνά απÏŒ τον παραδοσιακÏŒ οικισμÏŒ της Ξάνθης και, αφο� ανοιχτεί στην πεδιάδα, εκβάλλει στα βορειοδυτικά της λίμνης Βιστωνίδας. Το ÏŒνομα του ποταμο� ΚÏŒσυνθου στα αρχαία χρÏŒνια ήταν Κοσσινίτης.

Το Δέλτα του Νέστου καταλαμβάνει μια μεγάλη έκταση στο νÏŒτιο τμήμα των ΝομÏŽν Καβάλας και Ξάνθης. Οι φερτές �λες που απÏŒθεσε ο Νέστος στις εκβολές και τα θαλάσσια ρε�ματα που επικρατο�ν στην περιοχή, σχημάτισαν τις μικρές λιμνοθάλασσες της ΒασσÏŒρας, Ερατεινο�, Αγιάσματος, Κοκάλας, Κεραμωτής και Μοναστηρακίου- ÏŒλες στο δυτικÏŒ τμήμα του Δέλτα συνολικής έκτασης 16.000 στρεμμάτων (Ν. Καβάλας). Στο ΑνατολικÏŒ τμήμα του Δέλτα (Ν. Ξάνθης) κυριαρχο�ν οι εκτεταμένες εκτάσεις των αμμοθινÏŽν και οι περιοδικοί υγρÏŒτοποι. Νέστος 4Χ4. Ο πλο�τος της άγριας ζωής είναι μεγάλος- παρÏŒλο που το 1953 εκχερσÏŽθηκε στο Δέλτα του ποταμο� το μοναδικÏŒ στην ΕυρÏŽπη υδροχαρές δάσος, το περίφημο Μεγάλο Δάσος (Κοτζά Ορμάν). Θηλαστικά ÏŒπως αγριογο�ρουνα, λ�κοι, τσακάλια, βίδρες, ασβοί, αλεπο�δες, νυφίτσες και κουνάβια. Ιδιαίτερα πλο�σια ÏŒμως εξακολουθεί να είναι η περιοχή για το ν φτερωτÏŒ κÏŒσμο: Στο Δέλτα του Νέστου έχουν καταγραφεί 254 είδη πουλιÏŽν. Μεταξ� αυτÏŽν σπάνια και απειλο�μενα είδη παγκοσμίως ÏŒπως ο Αργυροπελεκάνος (Pelecanus crispus), η ΒαλτÏŒπαπια (Aythya nyroga), η ΚοκκινÏŒχηνα (Branta ruficollis), ο ΣτικταετÏŒς (Aguila clara), ο ΒασιλαετÏŒς (Aguila heliaga), και το Κιρκινέζι (Falco naumanni). Η περιοχή αποτελεί μοναδικÏŒ χÏŽρο έρευνας, παρατήρησης, και ενημέρωσης για τη λειτουργία των φυσικÏŽν υδατικÏŽν οικοσυστημάτων, των δομÏŽν και των αρχÏŽν που διέπουν τη λειτουργία του. Έργα ÏŒπως η δημιουργία και λειτουργία Κέντρων Ενημέρωσης για το Παραποτάμιο Δάσος του Νέστου, η δημιουργία μονοπατιÏŽν ξενάγησης, η επαναφορά της αυτοφυο�ς βλάστησης, η επαναπλημμ�ρα ορισμένων τμημάτων εκτÏŒς της κοίτης του ποταμο�, αλλά και η διαρκής προστασία του οικοσυστήματος, αποτελο�ν μÏŒνο την αρχή σε μια προσπάθεια μελέτης, διατήρησης και ανÏŒρθωσης του μοναδικο� φυσικο� υδάτινου οικοσυστήματος.

Το Δέλτα του Εβρου, ένα απÏŒ τα σημαντικÏŒτερα οικοσυστήματα της ΕυρÏŽπης και έχει αναγνωριστεί ως διεθνής υγρÏŒτοπος (Σ�μβαση του Ramsar, 1971). Αποτελεί προστατευÏŒμενη περιοχή και καταφ�γιο θηραμάτων, ÏŒπου ζουν ή διαχειμάζουν πολλά σπάνια ή απειλο�μενα είδη. Το Δέλτα, με συνολική έκταση 111.937 τετραγωνικά χιλιÏŒμετρα, σχηματίστηκε απÏŒ τις φερτές �λες και την αλληλεπίδραση της ροής γλυκο� �δατος του Εβρου με τα θαλάσσια ρε�ματα. Παράλληλα, στη διπλή εκβολή του Εβρου στο ΘρακικÏŒ πέλαγος σχηματίζονται μικρές νησίδες (Ασάνη, Ξέρα Ασάνη, Καραβιο� Ξηράδι), αμμοθίνες, λιμνοθάλασσες (Δράνα, Λακί, Μονολίμνη, Παλο�κια), λίμνες γλυκο� νερο� (ΝυμφÏŽν, Τσεκο�ρι, Σκέπη, Σπίτια, Γυναίκα), βάλτοι, καθÏŽς και έλη αλμυρο� και υφάλμυρου νερο�. Η ευνοÏŠκή γεωγραφική θέση του Δέλτα σε σχέση με τους άξονες μετανάστευσης των πουλιÏŽν και το σχετικά ήπιο κλίμα της περιοχής, καθÏŽς και οι δυσπρÏŒσιτες στον άνθρωπο και απομονωμένες περιοχές είναι καθοριστικοί παράγοντες που δημιο�ργησαν τις ιδανικές συνθήκες για την εγκατάσταση πολλÏŽν ειδÏŽν πανίδας. Έχουν καταγραφεί 46 είδη ψαριÏŽν, 7 είδη αμφιβίων, 21 είδη ερπετÏŽν και περισσÏŒτερα απÏŒ 40 είδη θηλαστικÏŽν. ΣημαντικÏŒτερη ÏŒμως είναι η πλο�σια ορνιθοπανίδα που συναντάται στην περιοχή: έχουν παρατηρηθεί 316 είδη πουλιÏŽν απÏŒ τα 422 του ελλαδικο� χÏŽρου. Το οικοσ�στημα του δέλτα λειτουργεί ως φυσικÏŒς βιÏŒτοπος φωλιάσματος και διατροφής για πολλά είδη (ερωδιοί, φλαμίνγκο, κορμοράνοι, γλάροι, κ�κνοι, νανÏŒχηνες, κοκκινÏŒχηνα, αρπακτικά κ.ά.) και καταφ�γιο για μεγάλους πληθυσμο�ς υδρÏŒβιων πουλιÏŽν απÏŒ βÏŒρειες περιοχές της κεντροανατολικής ΕυρÏŽπης κατά τη διάρκεια του χειμÏŽνα. Επιπλέον, είναι ζωτικÏŒς χÏŽρος συγκέντρωσης και ανάπαυσης μεγάλων αριθμÏŽν μεταναστευτικÏŽν πουλιÏŽν κατά τις μετακινήσεις τους προς τις νοτιÏŒτερες περιοχές. Οι πληθυσμοί κυμαίνονται απÏŒ 30.000-150.000 άτομα, αν και τα τελευταία χρÏŒνια δεν ξεπερνο�ν τα 50.000 με 60.000 άτομα. ÎŒσον αφορά στη χλωρίδα της περιοχής καταγράφονται ÏŒλοι οι τυπικοί σχηματισμοί και οι τ�ποι βλάστησης (περίπου 350 φυτικά είδη) που απαντÏŽνται σε ένα δέλτα της μεσογειακής λεκάνης. Το βÏŒρειο ανατολικÏŒ τμήμα του δέλτα, γνωστÏŒ και ως "πλημμυρίζουσα ζÏŽνη", καλ�πτεται απÏŒ πυκνές συστάδες θάμνων με αρμυρίκια, ενÏŽ κατά μήκος του ποταμο� σχηματίζεται πυκνÏŒ δάσος με λε�κες, ιτιές, σκλήθρα, φτελιές και αναρριχητικά φυτά. ΝοτιÏŒτερα το τοπίο αλλάζει και το δάσος παραχωρεί τη θέση του σε πυκνο�ς καλαμÏŽνες στη λίμνη ΝυμφÏŽν και στις άλλες λίμνες γλυκο� νερο�. Τα παραποτάμια δάση αποτελο�ν σχηματισμο�ς με ιδιαίτερη οικολογική αξία, καθÏŽς η �παρξή τους είναι καθοριστική για τη ρ�θμιση των υδάτινων πÏŒρων και τη διαχείριση των εδαφÏŽν. Στα υφάλμυρα νερά των λιμνοθαλασσÏŽν, στα κανάλια γλυκο� νερο� αλλά και σε ÏŒλες τις υδάτινες λεκάνες κατά μήκος του ποταμο� Εβρου αναπτ�σσεται η σημαντικÏŒτερη βλάστηση του υγροτÏŒπου, η οποία διακρίνεται σε τρεις κατηγορίες: 1.βλάστηση που αποτελείται απÏŒ τελείως βυθισμένα υδρÏŒβια φυτά, 2.βλάστηση που αποτελείται απÏŒ ριζωμένα ή μη στον πυθμένα είδη, με επιπλέοντα φ�λλα ή άνθη στην επιφάνεια των νερÏŽν, συνήθως σε ρηχÏŒτερα νερά, ÏŒπως νο�φαρα, νεροκάστανα κ.ά., 3.βλάστηση που χαρακτηρίζεται απÏŒ φυτοκοινωνίες καλαμÏŽνων και αποτελείται κυρίως απÏŒ ημιβυθισμένα είδη, ÏŒπως αγριοκάλαμο, ψαθί κ.ά. Η τελευταία έχει και τη μεγαλ�τερη σημασία για την ορνιθοπανίδα της περιοχής. Απειλές για τον υγρÏŒτοπο αποτελο�ν η α�ξηση της αλμυρÏŒτητας των νερÏŽν, το ανεξέλεγκτο και παράνομο κυνήγι, η υπερβÏŒσκηση, οι αποξηράνσεις και οι κα�σεις καλαμÏŽνων.

Στο ΔημοτικÏŒ ΤουριστικÏŒ Περίπτερο των ΦερÏŽν μπορείτε να πάρετε χρήσιμες πληροφορίες για το Δέλτα του Έβρου και να οργανÏŽσετε μία περιήγηση στο κεντρικÏŒ Δέλτα του ποταμο�, με ξεναγÏŒ και μία βάρκα (πλάβα). Η ξενάγηση στο Δέλτα διαρκεί 2 με 2,5 ÏŽρες.