Ιε�ός �αός Παμμεγίστων Ταξια�χών
Ο ναÏŒς βρίσκεται στη συμβολή των οδÏŽν Ευρυπίδου και ΟρφÎως, είναι μια τρίκλιτη, ξυλÏŒστεγη βασιλική με νεÏŒτερο νάρθηκα, που προστÎθηκε στα 1966.Το μοναστήρι αυτÏŒ βρίσκεται βορειοδυτικά της πÏŒλεως μÎσα σε δάσος απÏŒ ακακίες και πε�κα, κάτω ακριβÏŽς απÏŒ την βυζαντινή ακρÏŒπολη της πÏŒλεως, με την οποία φαίνεται ÏŒτι ήταν ανÎκαθεν συνδεδεμÎνο.ΠÏŒτε πρωτοκαθίσθηκε μας είναι άγνωστο μια και δεν σÏŽζεται καμιά ενεπίγραφη πλάκα αλλά ο�τε καμιά άλλη μαρτυρία ή ενθ�μηση.ΜÏŒνο απÏŒ το καθολικÏŒ (ο ΝαÏŒς) του μοναστηριο� με τις τοιχογραφίες που διασÏŽζονται στο εσωτερικÏŒ του τρο�λου του μπορο�με να συναγάγουμε μερικÎς Îμμεσες πληροφορίες για το μοναστήρι αυτÏŒ. Της ίδιας εποχής φαίνεται να είναι και οι τοιχογραφίες - αν και αλλοιωμÎνες και κατεστραμμÎνες απÏŒ την υγρασία και την πολυκαιρία - που υπάρχουν στο εσωτερικÏŒ του τρο�λου. Της ίδιας ακÏŒμη εποχής είναι και οι διασωζÏŒμενες στο τÎμπλο του ναο� φορητÎς εικÏŒνες, σπάνιας βυζαντινής τÎχνης, του Χριστο� ως μεγάλου αρχιερÎως και της ΘεοτÏŒκου που φÎρνει στην αγκαλιά της τον ΧριστÏŒ. Η τελευταία μάλιστα εικÏŒνα είναι αμφιπρÏŒσωπη, δηλ. είναι ζωγραφισμÎνη και απÏŒ την άλλη πλευρά του ξ�λου. Ο ναÏŒς του μοναστηριο� άντεξε ακÏŒμα και στους μεγάλους σεισμο�ς που συντάραξαν την Ξάνθη κατά το 1829 και είναι το μÏŒνο κτίσμα που φαίνεται ÏŒτι διασÏŽθηκαν απÏŒ εκείνο τον εγκÎλαδο σ" ολÏŒκληρη την περιοχή. Το μοναστήρι αυτÏŒ μετά την μικρασιατική καταστροφή και την συσσÏŽρευση των προσφ�γων δÏŒθηκε απÏŒ την ιερά ΜητρÏŒπολη για να στεγάσει ορφανά του ξεριζωμο�, και σαν τÎτοιο παρÎμεινε μÎχρι το 1936. ΤÏŒτε μετατράπηκε σε στρατÏŽνας και σαν τÎτοιο χρησιμοποιήθηκε απÏŒ τον στρατÏŒ μÎχρι την είσοδο των ΓερμανÏŽν στην πÏŒλη (8 Απριλίου 1941). Μετά την απελευθÎρωση της Ελλάδος και απÏŒ το 1946 μÎχρι και σήμερα στεγάζει την εκκλησιαστική Σχολή και αποδείχθηκε φυτÏŽριο και κυψÎλη, ÏŒπου γαλουχήθηκαν με τα ιερά γράμματα και αναδείχθηκαν στην ελληνική κοινωνία επιφανείς κληρικοί, καθηγητÎς, επιστήμονες, υπάλληλοι κ.λπ.