Πολιτιστικός Οδηγός Καβάλας

Η πÏŒλη της Καβάλας, σημαντικÏŒ λιμάνι στη βÏŒρεια ακτή του Αιγαίου κατοικείται απÏŒ τα προÏŠστορικά χρÏŒνια. Η πρÏŽτη πÏŒλη με το ÏŒνομα Νεάπολις ήταν πιθανÏŒτατα αποικία των Θασίων, που με τη σειρά της ήταν αποικία των Παρίων. Η πÏŒλη γνÏŽρισε ημέρες ευμάρειας και οι σχέσεις της με τη Θάσο πέρασαν πολλές διακυμάνσεις. Στον ΠελοποννησιακÏŒ ΠÏŒλεμο πήρε το μέρος της Αθήνας. Έκοψε δικÏŒ της νÏŒμισμα, χαρακτηριστικÏŒ ανεξαρτησίας. Ακολο�θησε τη μοίρα της περιοχής και περιήλθε στον έλεγχο των ΜακεδÏŒνων, ÏŒταν η ανάδειξη των Φιλίππων την κατέστησε το επίνειÏŒ τους. Η σημασία της στα χρÏŒνια των Ρωμαίων ενισχ�θηκε με την εγκατάσταση ρωμαίων αποίκων και την κατασκευή της Εγνατίας Οδο�, καθÏŽς αποτέλεσε σημείο ένωσης θαλασσίων και χερσαίων δρÏŒμων. ΑυτÏŒς θα ήταν ένας απÏŒ τους λÏŒγους για τους οποίους αποβιβάστηκε στην πÏŒλη ο Απ. Πα�λος, προερχÏŒμενος απÏŒ τη Μ. Ασία στο πρÏŽτο απÏŒ τα ταξίδια για τη διάδοση του Χριστιανισμο� στην ΕυρÏŽπη.

Στην πÏŒλη, ο ΧριστιανισμÏŒς αφήνει το αποτ�πωμά του με την ίδρυση εκκλησιÏŽν. Την περίοδο των μετακινήσεων των λαÏŽν (7ος-9ος αι.), ÏŒταν ο έλεγχος στην ενδοχÏŽρα χάνεται, η πÏŒλη μένει στα χέρια των ΒυζαντινÏŽν, σημαντικÏŒ λιμάνι μεταξ� Κωνσταντινο�πολης και Θεσσαλονίκης. Η πÏŒλη ανασυγκροτείται με δαπάνες απÏŒ την πρωτε�ουσα και αποκτά νέο ÏŒνομα, Χριστο�πολις. Λεηλατείται απÏŒ τους Νορμανδο�ς και πέφτει στα χέρια των ΣταυροφÏŒρων για μικρÏŒ διάστημα. Στην περίοδο των εμφυλίων πολέμων, στις αρχές του 14ου αι. γίνεται θέατρο μαχÏŽν και για την αποτροπή της Καταλανικής κομπανίας οικοδομείται μακρ� τείχος απÏŒ τον Ιωάννη ΠαλαιολÏŒγο. Η πÏŒλη μετά απÏŒ περιπέτειες περιέρχε ται στον έλεγχο των ΟθωμανÏŽν γ�ρω στο 1390 και κατά τις πηγές, καταστρέφεται απÏŒ τα θεμέλια. Η ζωή μάλλον συνεχίζεται στο επίπεδο της επιβίωσης μέχρι τις αρχές του 16ου αι. ÏŒταν η πÏŒλη ανασυγκροτείται απÏŒ το μεγάλο βεζίρη Ιμπραχήμ Πασά και αποκτά τις υποδομές ενÏŒς οθωμανικο� κέντρου (τζαμί, χάνι, ιμαρέτ, χαμάμ κ.λπ.). Η πÏŒλη είναι το ήσυχο κέντρο μιας μικρής διοικητικής μονάδας μέχρι την έκρηξη του εμπορίου καπνο� στα τέλη του 17ου αι.

Η επιτυχία των ανατολικÏŽν καπνÏŽν στις αγορές της Δ�σης κάνει την Καβάλα πολ�βουο εμπορικÏŒ κέντρο, που προσελκ�ει εμπÏŒρους απÏŒ ÏŒλον τον κÏŒσμο. Η πληθυσμιακή έκρηξη οδηγεί στην επέκταση της πÏŒλης εκτÏŒς των τειχÏŽν στα μέσα της δεκαετίας του 1860. Τεράστιες και πολυάριθμες καπναποθήκες οικοδομο�νται και νέες γειτονιές για τους εργάτες και τους επιχειρηματίες. Στον Α΄ ΒαλκανικÏŒ ΠÏŒλεμο το 1912 περνά στα χέρια των Βουλγάρων και το 1913 στους Έλληνες. Στη δε�τερη βουλγαρική κατοχή (1916-1918) χάνει μεγάλο τμήμα του πληθυσμο� της απÏŒ συστηματική στέρηση τροφίμων. Το 1923 εγκαθίστανται πολλοί ανταλλάξιμοι πρÏŒσφυγες απÏŒ τη Μ. Ασία, τον ΠÏŒντο και την Αν. Θράκη. Στη διάρκεια της κατοχής προσαρτάται απÏŒ τη Βουλγαρία και πληρÏŽνει βαρ� τίμημα. Στη μεταπολεμική περίοδο η Καβάλα επεκτείνεται και η οικονομία της, μετά την κατάρρευση του καπνεμπορίου, στρέφεται στις υπηρεσίες και ιδιαίτερα στον τουρισμÏŒ.