Ιε�ός �αός Αγίου Αθανασίου-Δοξάτο

ΑξιÏŒλογο κτήριο στο Δοξάτο είναι ο ΙερÏŒς ΝαÏŒς του Αγίου Αθανασίου που βρίσκεται στο κέντρο του χωρίου και χτίσθηκε το 1867, με τη συνδρομή και τη δαπάνη απάσης τάξεως και ηλικίας των χριστιανÏŽν του Δοξάτου οικο�ντων και παρεπιδημο�ντων αδερφÏŽν ευσεβÏŽν. Ο ρυθμÏŒς κτίσης του είναι η απλή βασιλική διÏŒτι οι Οθωμανοί κατακτητές της εποχής δεν επιθυμο�σαν το χτίσιμο ναÏŽν με τρο�λο ÏŽστε να μη μοιάζουν με τους μιναρέδες που διέθεταν τρο�λο. Εξωτερικά φαινÏŒταν σαν αποθήκη για να μη προκαλεί τους Το�ρκους, στους οποίους ήταν υπÏŒδουλο τÏŒτε το Δοξάτο. Τα παράθυρα ήταν ψηλά χτισμένα για να μη μπορο�νε να δο�νε μέσα. Αντικατέστησε τον προηγο�μενο ΕνοριακÏŒ ναÏŒ, επίσης αφιερωμένο στον Άγιο Αθανάσιο, που βρισκÏŒταν στη θέση των σημερινÏŽν Κοιμητηρίων. Η τοπική λαογραφία αναφέρει την φράση των παλαιÏŽν ΔοξατινÏŽν που λέει: «Στο τέλος στον Άη Θανάση θα πάμε», με την οποία χιουμοριστικά μιλάνε για το γεγονÏŒς της επικήδειας ακολουθίας η οποία παράλληλα αποδεικν�ει την �παρξη του ναο� στη συγκεκριμένη τοποθεσία. Η είσοδος του ναο� ήταν χτισμένη με περιστ�λιο κάτω απÏŒ την εντοιχισμένη πλάκα που υπάρχει και σήμερα στη δυτική πλευρά του ναο� και ÏŒριζε τον εξωνάρθηκα. ΑργÏŒτερα χτίστηκε νάρθηκας για να μεγαλÏŽσει ο χÏŽρος του ναο� και άλλαξε η είσοδος η οποία υπάρχει σήμερα. Η είσοδος αυτή άνοιγε μÏŒνο τις Κυριακές. Εσωτερικά έχει τρία κλίτη και γυναικωνίτη. Στηρίζεται σε κολÏŒνες που είναι απÏŒ κορμο�ς δέντρων επιχρισμένες με ασβεστοκονίαμα και άχυρο. Στο πάνω μέρος τους υπάρχουν κιανÏŒκρανα κορινθιακο� ρυθμο�. Η οροφή είναι ξ�λινη και υπάρχει αγιογραφία του Παντοκράτορα. Το δάπεδο είναι μαρμάρινο και στο κέντρο υπήρχε ανάγλυφος δικέφαλος αετÏŒς ο οποίος σήμερα ελάχιστα διακρίνεται. Το χειροποίητο ξυλÏŒγλυπτο τέμπλο εξαιρετικής ομορφιάς και τέχνης στηρίζεται και αυτÏŒ σε κορμο�ς δέντρων οι οποίοι παρέμειναν αυτο�σιοι, χωρίς επίχρισμα λÏŒγου έλλειψης οικονομικÏŽν πÏŒρων. Για τον ίδιο λÏŒγο και το πάνω μέρος του τέμπλου δεν είναι ξυλÏŒγλυπτο (έργο ΗπειρωτÏŽν μαστÏŒρων). Κοσμείται με εικÏŒνες του 1870 οι οποίες είναι δωρεές των τÏŒτε οικογενειÏŽν του Δοξάτου και τις Χωριστής. Είναι εφάμιλλο του παλιο� ναο� της ΜητροπÏŒλεως, της Εικοσιφοινίσσης και τις Χωριστής. Επίσης χειροποίητα ξυλÏŒγλυπτα είναι η Αγία Τράπεζα, ο ΑρχιερατικÏŒς θρÏŒνος, ο Άμβωνας και το Προσκυνητάρι. Ιστορικές πηγές αναφέρουν ÏŒτι τα καντήλια είναι Αυστριακής κατασκευής και προέλευσης. Στο προα�λιο υπήρχε εξέδρα με κουβο�κλιο για την τέλεση των εορτÏŽν. Στο πίσω μέρος του ναο� στέγασε κατά τη περίοδο εκείνη ένα Αρρεναγωγείο και ένα Παρθεναγωγείο. Το καμπαναριÏŒ που χτίστηκε το 1893 είναι μαρμάρινο και παλαιÏŒτερα υπήρχε σε αυτÏŒ ρολÏŒι , το οποίο καταστράφηκε απÏŒ Θεομηνία. Είναι ένα απÏŒ τα ωραιÏŒτερα της περιοχής και αποτελεί ένα πραγματικÏŒ έργο τέχνης. Στο τέταρτο ÏŒροφο του βρίσκονται οι δ�ο καμπάνες του. ÎŒσο αφορά το �ψος του καμπαναριο� σημειÏŽθηκαν ενστάσεις εκ μέρους των ΟθωμανÏŽν κατακτητÏŽν. ΑυτÏŒ συνέβη διÏŒτι οι Το�ρκοι δεν ήθελαν το ΟρθÏŒδοξο καμπαναριÏŒ να ξεπεράσει σε �ψος τον ΟθωμανικÏŒ μιναρέ που βρισκÏŒταν στη θέση που σήμερα στεγάζεται το Δημαρχείο Δοξάτου. Η λ�ση τελικά που δÏŒθηκε ήταν να είναι στο ίδιο �ψος. ΑκÏŒμη οι Δοξατινοί σκέφτηκαν να υπερυψÏŽσουν το δάπεδο της έκτασης γ�ρω απÏŒ το ΝαÏŒ προκειμένου να σηκωθεί πιο ψηλά το καμπαναριÏŒ. Στη καταστροφή το 1913 ο ναÏŒς υπέστη μικρές ζημιές απÏŒ την πυρκαγιά. Έτος κατά το οποίο έγινε και η αλλαγή κατε�θυνσης της κυρίας εισÏŒδου του ναο� απÏŒ δυτική, σε νοτιοδυτική, η οποία παραμένει έως σήμερα. Με υπουργική απÏŒφαση ο ναÏŒς έχει χαρακτηρισθεί <<διατηρητέο μνημείο>>. Με το πέρασμα των ετÏŽν καθÏŽς ο ναÏŒς αποτελο�σε σημαντικÏŒ σημείο συγκέντρωσης των ντÏŒπιων κατοίκων για την τέλεση των διαφÏŒρων Μυστηρίων υπήρξε η ανάγκη αναπαλαίωσης του . Την αναπαλαίωση της εκκλησίας ανέλαβε ο ιερέας κ. Αγγέλου Ιωάννης με την επιτροπή της την περίοδο 1997 – 2005. Η αναπαλαίωση ξεκίνησε απÏŒ την κεραμοσκεπή κι επεκτάθηκε στο εσωτερικÏŒ του ναο�. Οι τοίχοι βάφτηκαν και φιλοτεχνήθηκαν, αποκαλ�φθηκε και συντηρήθηκε το αρχικÏŒ χρÏŽμα του τέμπλου (το πράσινο χρÏŽμα γ�ρω απÏŒ τις εικÏŒνες) της δεκαετίας του 1870, έγινε καθαρισμÏŒς του καμπαναριο� και αποκαλ�φθηκαν κάτω απÏŒ την πλάκα εγκαινίων, αγκωνάρια στη δυτική πλευρά που είχαν τσιμεντωθεί στο παρελθÏŒν. Ο ζήλος του ιερέα της περιÏŒδου εκείνης, στον οποίο βασίζονται και κάποιες πληροφορίες της παρο�σας εργασίας, τον παρακίνησε να συγκεντρÏŽσει αντικείμενα ÏŒπως ασημένια καντήλια και πολυελαίους απÏŒ κρ�σταλλο που βρισκÏŒντουσαν είτε στα κοιμητήρια του Δοξάτου είτε στην αποθήκη της εκκλησίας της τÏŒτε εποχής και αυτά (1870). Στα πλαίσια της αναπαλαίωσης ÏŒλα αυτά τα αντικείμενα συντηρήθηκαν επιμελÏŽς και επανατοποθετήθηκαν στην αρχική τους θέση ÏŒπου και ο επισκέπτης μπορεί να δει σήμερα. Ο συγκεκριμένος ναÏŒς σήμερα είναι επισκέψιμος και τελο�νται Θείες Λειτουργίες σε μικρές γιορτές, τα Σάββατα και κάποιες Κυριακές κυρίως το χειμÏŽνα, ÏŒπως επίσης γίνονται και αγρυπνίες μέσα σ αυτÏŒν.