Π��γος Απολλωνίας

Ο "π�ργος της Απολλωνίας" υψÏŽνεται στη νÏŒτια πλευρά της εθνικής οδο� Θεσσαλονίκης - Καβάλας, μεταξ� Αμφίπολης και Νέας Περάμου, πάνω σε χαμηλÏŒ γήλοφο που ελέγχει τη θαλάσσια περιοχή μεταξ� των εκβολÏŽν του ΣτρυμÏŒνα και του κÏŒλπου των ΕλευθερÏŽν. Βρίσκεται δηλαδή ανάμεσα στις δυο βυζαντινές πÏŒλεις- κάστρα : ΧρυσÏŒπολη στα δυτικά και ΑνακτορÏŒπολη ανατολικά. Περιβάλλεται απÏŒ οχυρωματικÏŒ περίβολο. 
Ο περίβολος είναι τετράπλευρος με τη νÏŒτια πλευρά σπαστή σε τρεις μικρÏŒτερες πλευρές. Το πλάτος του ποικίλει απÏŒ 1,20 έως 2,35 μ. ΘεμελιÏŽνεται πάνω στον μαλακÏŒ ημίβραχο και είναι κτισμένος με αργο�ς λίθους. Στη νοτιοδυτική πλευρά του βρίσκεται κτιστή κλίμακα που οδηγο�σε στον περίδρομο. Στην εσωτερική πλευρά ήταν προσκολημένα διάφορα βοηθητικά κτίσματα. Θεμέλια οικοδομημάτων διακρίνονται επίσης εξωτερικά της βÏŒρειας πλευράς του. Η βÏŒρεια και ανατολική πλευρά του απολήγουν στη δυτική και νÏŒτια αντίστοιχα πλευρά του π�ργου ο οποίος σχηματίζει τη βορειοανατολική γωνία του περιβÏŒλου. Είναι τετράπλευρος εξωτερικÏŽν διαστάσεων 11Χ10 μ. και σÏŽζεται σε μεγάλο �ψος. Η είσοδÏŒς του ανοίγεται στη νÏŒτια πλευρά που αντικρ�ζει τη θάλασσα και βρίσκεται σε �ψος 2 μ. πάνω απÏŒ το έδαφος. Αποτελείται απÏŒ τυφλÏŒ ισÏŒγειο, κάτω απÏŒ το επίπεδο της εισÏŒδου, και τέσσερις ορÏŒφους. ΙσÏŒγειο και πρÏŽτος ÏŒροφος χωρίζονται με ξ�λινο δάπεδο. Το ίδιο και ο πρÏŽτος ÏŒροφος απÏŒ τον δε�τερο. Διατηρο�νται μάλιστα οι δοκοθήκες του δαπέδου. Ο δε�τερος ÏŒροφος χωρίζεται απÏŒ τον τρίτο με κτιστÏŒ φουρνικÏŒ που στηρίζεται μέσω σφαιρικÏŽν τριγÏŽνων, λείψανα των οποίων διατηρο�νται στις γωνίες, στους περιμετρικο�ς τοίχους. Ο τρίτος απÏŒ τον τέταρτο μάλλον με ξ�λινο δάπεδο. Ο τέταρτος ÏŒροφος καλ�πτεται με καμάρα, επάνω απÏŒ την οποία σχηματίζεται το δÏŽμα του π�ργου με τις επάλξεις, που ÏŒμως δεν σÏŽζονται. Στον ανατολικÏŒ τοίχο του διαμορφÏŽνονται δυο κÏŒγχες που ανήκουν στο παρεκκλήσιο του π�ργου. Οι τρεις πρÏŽτοι ÏŒροφοι επικοινωνο�ν με κτιστή θολωτή κλίμακα διαμορφωμένη μέσα στο πάχος της τοιχοποιίας. Η είσοδος προς την κλίμακα, απλÏŒ τοξωτÏŒ άνοιγμα βρίσκεται στη βÏŒρεια πλευρά του πρÏŽτου ορÏŒφου, απέναντι απÏŒ την κ�ρια είσοδο. Η πρÏŒσβαση προς τον τέταρτο ÏŒροφο γινÏŒταν με ξ�λινη εσωτερική σκάλα. Το ίδιο πρέπει να υποθέσουμε για την επικοινωνία του ισογείου με τον πρÏŽτο ÏŒροφο. Φωτίζεται απÏŒ μεγάλα τοξωτά παράθυρα που ανοίγονται σε ÏŒλες τις πλευρές και δυο φωτιστικές θυρίδες. Η αμυντική ικανÏŒτητα του π�ργου ενισχ�εται με δυο καταχ�στρες, απÏŒ μια στη βÏŒρεια και νÏŒτια πλευρά. 
Ο Π�ργος παρουσιάζει πιο επιμελημένη τοιχοδομία. Είναι κτισμένος με χονδροδουλεμένους συλλεκτο�ς λίθους, επάλληλα ή μεμονωμένα πλινθία στους οριζÏŒντιους και κάθετους αρμο�ς ενÏŽ στις ακμές προτιμÏŽνται πελεκημένα αγκωνάρια. Σε δυο σημεία σχηματίζονται δυο ζÏŽνες με τέσσερις σειρές πλίνθων. Ορίζουν το επίπεδο του δευτέρου και τρίτου ορÏŒφου. 
Χρονολογείται στην υστεροβυζαντινή περίοδο (14ος αι.) και θεωρείται έργο στρατιωτικÏŒ με σκοπÏŒ τον έλεγχο των κινήσεων σε ÏŒλη τη θαλάσσια περιοχή μεταξ� Αγίου ÎŒρους και Χριστο�πολης (Καβάλα). Το ÏŒνομα "Π�ργος της Απολλωνίας" είναι συμβατικÏŒ και προήλθε μάλλον απÏŒ τη σ�γχυση της θέσης της αρχαίας πÏŒλης Απολλωνίας.